Vataadya

                               पंख पावसाळी असं म्हणतात की सुख क्षणिक असते आणि दुःख अनंतकाळाचे असते. असेलही तसेच. पण आजूबाजूला असणारे हे आनंदाचे क्षण जरी वेचायला शिकलो तरी आनंतकाळच्या दुःखाचा विसर पडतो. हे क्षण इतके वेचावे की की त्यांची क्षणिकता जाऊन एक शृंखला तयार व्हावी. तशाच काही क्षणांना शब्दबद्ध करण्याचा हा प्रयत्न. पंख पावसाळी रात्रीच्या प्रहरी निखळता तारा क्षणाची सोबत आसमंती शहारा निळ्या-तप्त नभी शुभ्र एक मेघ हाय रे! दिलासा सावलीची रेघ उभ्या पावसात कोसळती वीज डोळे पाणीदार कातर-काळीज अंतर क्षणाचे कळी होते फुल क्षण असा यावा नी पडावी भूल जातील गळुनी पंख पावसाळी शेवटाचे जरी उड्डाण आभाळी          - अमोल मांडवे

सवयीच्या, comfort zone च्या, सोयीच्या, असंघर्षाच्या आपण एवढे आहारी जातो त्यातून होणारे नुकसान समोर दिसत असतानाही आपण त्यातून बाहेर पडण्यासाठी आजिबात हातपाय मारत नाही. मला ते "आपल्याच मरेकरऱ्यांच्या आसऱ्याला" जाण्यासारखं वाटतं. आपल्याच  मारेकऱ्यांच्या आसऱ्याला निधड्या माना नि उघड्या छात्या म्यान केलेल्या तलवारी घेऊन आपल्याच बुरुजात सुरुंग लावून चाललो आपल्याच मारेकऱ्यांच्या आसऱ्याला त्यांनीच सांडलेल्या आमच्या रक्ताने त्यांच्याच पायांवर अभिषेक घालून त्यांच्या टापांनी ठेचलेली प्राक्तने घेऊन चाललो आपल्याच मारेकऱ्यांच्या आसऱ्याला स्वत्वाचे मुडदे महत्वाकांक्षांच्या थारोळ्यात अन गतप्राण स्वप्ने कर्तव्याच्या चितेवर सोडून गलितगात्र जगण्याची भीक मागायला चाललो आपल्याच मारेकऱ्यांच्या आसऱ्याला                                 -अमोल मांडवे

Quarantine (Sketch Credit : Amol Bhosale) आमचेच आत्मे पिना टोचून आम्हीच टाकले कोनाड्यात! आमच्याच मनांना डबीत भरून आम्हीच टाकले अडगळीत! आमच्याच इंद्रियांना लाडाऊन ठेऊन आम्हीच बनवले विषयासक्त! स्वातंत्र्याच्या पतंगाचे आम्हीच कापून दोर अंगभर मढवला स्वैराचार! शरीरावरील एवढ्याशा निर्बंधाने कोसळते केवढे आभाळ आमच्यावरच! आत्म्यावर एकांतात अंतिम संस्कार करून 'उर' बडवायला मात्र गावासमोर! कधीच मेलेल्या स्वतःच्या मरणाच्या भीतीने कोंडून घ्यावे लागते आम्हास स्वतःलाच!        - अमोल मांडवे

When we are demotivated due to ignorant society and uncalled criticism, this could be the way out!  पथदर्शक लोक तुझा कुत्सित उपहास करतील तू मात्र हेतुपुरस्सर चालत राहा लोक तुझ्याकडे दुर्लक्ष करतील तू छान जागा पाहून खड्डा काढ लोक तुझा सहेतुक परित्याग करतील तू त्या खड्ड्यात माती अन खत टाक लोक तुला तुच्छ म्हणून हिणवतील तू एक इवलीशी बी आणून त्यात रोव लोक तुझा सामूहिक तिरस्कार करतील तू हळुवार पाणी घालून निर्माता हो 'लोक' अंतर्मुख होऊन खंगु लागतील तुझं रोपटं बहरून वटवृक्ष होईल         - अमोल मांडवे

संभ्रम दिवस आणि रात्रीमधील अंधुक संधीप्रकाशाचा ना हवा ना धड पाणी मधेच तरंगत्या धुक्याचा स्वप्नांच्या मागे धावणाऱ्या साखर झोपेचा वाट बघत घातलेल्या आणखी एका खेपेचा दिवसा उजेडात लावलेल्या देवघरातील समईचा हमखास अडचणीत आणूनही न सुटणाऱ्या सवयीचा गरजेच्या गणितात न बसणाऱ्या एखाद्या सुप्त आवडीचा विना-उत्तराचे प्रश्न चघळणाऱ्या गावातील चावडीचा दरवेळी विसराव्या वाटणाऱ्या एखाद्या आठवणीचा पिल्लांना पंख फुटल्यावर घरट्यातील पक्षिणीचा समुद्रात शिडाविना फिरणाऱ्या किनारा-आसक्त नावेचा अवचित सहज बहरलेल्या नात्याच्या नावाचा        -अमोल मांडवे

आठवणींचे पक्षी विहिरीच्या कपारीतून अचानक उडणाऱ्या पारव्यासारखे मनाच्या कुठच्यातरी कोपऱ्यातून फडफड करत बाहेर पडतात संध्याकाळच्या वेळी आभाळात स्वच्छंद घिरट्या घालणाऱ्या थव्यासारखे कोणाच्यातरी भोवती अविरत अकारण फिरत राहतात आंब्याच्या उंच फांदीवरच्या अर्धवट खाल्लेल्या आंब्यासारखी कुठलीशी जुनी आठवण अर्धीनिर्धी कुरतडून जातात जडवेल्या पायांच्या मोरासारखे जमिनीवरच चालत राहतात पावसाळी ढगांच्या चाहुलीसरशी पिसारा फुलवून नाचू पाहतात काही पोपटासारखे हिरवेकंच असतात काही घारीसारखे अगदी उंच उंच असतात कधी कोकिळेच्या गळ्यातून प्रियाराधन सुचवतात कधी टिटवीच्या शिळेतून कोणी दुःख रिचवतात एका एका काडीने सुबक घरटं बनवतात मग अचानक एकेदिवशी निरोपाविना उडून जातात           -अमोल मांडवे

चांगल्या-वाईटाच्या आपल्या कल्पना इतक्या दृढ असतात की आपण त्याची लेबल घेऊनच फिरत असतो. कोणाला ती चिटकवता येतील हाच शोध सतत सुरू असतो. एकदा लेबल लागलं की त्या माणसाला त्यातून बाहेर पडायचे सर्व दरवाजे आपण बंद करून टाकतो. फक्त आपल्या कोणालातरी वाईट म्हणायच्या अट्टाहासासाठी. त्या वाईटात चांगलं शोधायचा प्रयत्न. दुर्योधन(मूर्तिमंत वाईटपणा) असेलही दगडच तरी त्याचा पाझर कोरडा असतो का? पायात मोडून तुटणाऱ्या काट्याचा काही जीव नसतो का? गाढव म्हणून हिणवलं तरी जगाचं ओझं वाहतंच की कुत्रं भटकं असलं तरी दगड लागला की दुखतंच की चपलाच घेणारा माथ्यावर सदोदित कधी मंदिराच्या पायरीचा दगड असतो स्वच्छ घराची लाज सांभाळत पाठीमागे एक बेअब्रू झालेला उकिरडा दिसतो न बरसणाऱ्या ढगालाही कोरडा का असेना उमाळा असतो वांझ नारळाच्या मनातही एक हिरवा-ओला शहाळा वसतो वाईटाच्या शिक्क्याखाली चांगुलपणाचा कोंडमारा होतो जीव घेणाराचाही जीव मरणारा जाताना घेऊन जातो                          - अमोल मांडवे

आई तुझ्या समोर डोळे आटतात उसने अवसान घेऊन तुझ्या कुशीत बांध फुटतात अगदी धुमसून धुमसून काहीच न बोलता  तुला सगळं कळतं स्वतःसही न उमगलेलं तुला मात्र नेमकं वळतं परमार्थापेक्षा मोठा तुझा स्वार्थ कसा ठरतो तुझंही वेगळं अस्तित्व तुझा जीव कसा विसरतो तुझ्या दुःखाचं खत करून आमची सुखं रुजतात तुझ्या इच्छांच्या लक्तरांनी आमची स्वप्नं सजतात तुझ्या बेड्यांना आमचे पंख आणि  तुझ्या भिंतींना आमचं आभाळ केलंस जे तुझंं ते तर तू अर्घ्यासारखं दिलंस तुझं नसेल तेही विश्व अंगणी उभारलंस आमच्या राईच्या प्रेमाचा आम्ही पर्वत करतो तुझ्या मायेचा सागर पाझर बनून उरतो शरीराचं दुखणं  तुला कळायचंच तुझ्याच शरीराचा मी छोटा अंश ना पण मनीच्या वेदनाही पोचतातच तुझ्यापर्यंत मनांचीही कसली  नाळ असते का गं        -अमोल मांडवे(ACP/DYSP)

जंगलाचं रात-गाणं (In Photo: Harshwardhan Jadhav) हुंकारून कोणी शृंगार वाटतं गहिवरून कोणी दुःख मागतं आरवून कोणी रान जागवतं बावरून कोणी तार केकाटतं चुकार पक्षी मधेच चिर्र करतो रातकीडा एकसारखा किर्रर्र करतो बुंध्यावर टक टक ढाल करतो शेंड्यावर चक चक ताल धरतो डरकाळीचं आव्हान गुरगुरणारी माघार भेदरलेली आरोळी चवताळलेला फुत्कार पानांची सळसळ जणू बालपण खेळतं फांद्यांमधली घरघर जसं यौवन बोलतं ऐकता अंतरंग वनीचे नीरव स्तब्धता कानी येते कवेत घेऊनी अरण्य समाधानाची ऊब देते          - अमोल मांडवे(ACP/DYSP)

प्रस्थापित गोष्टींचा जरा बारकाईने विचार केला की अनेक गोष्टी खटकू लागतात. संपूर्ण समाजच दांभिक असल्याचे दाखले मिळू लागतात. आणि मग रामायण-महाभारतात रचल्या गेलेल्या या गोष्टींची खरच समाज-घडणीसाठी आवश्यकता होती का असा प्रश्न पडतो. आणि मग त्याच गोष्टी एका वेगळ्या angle ने पहायची गरज वाटते. वस्त्रहरण अपमानापोटी जन्मलेली एका स्त्रीसाठीची 'आसक्ती' सामर्थ्याचा महामेरू असूनही तिच्या इच्छेची वाट पाहणारी या वृत्तीस आम्ही दहा तोंडे लावून दर वर्षी जाळतो, टाळ्या पिटत नाचतो ही भावास 'वर'लेल्या स्त्रीची भावांनाच आसक्ती व्हावी 'आदर्श' म्हणवणाऱ्या आईनेही ती पाचांत वाटून द्यावी 'त्यागाचे' यांच्या गोडवे  हजार सहस्त्र ओव्या भजनी किर्तनी महती कारण 'हरी' पाठीराखा बायकोची वस्त्रे पणाला लावून शमीवरची शस्त्रे जनाला दाखवून सहानुभूतीच्या रथात युगानुयुगे आरूढ होऊन लोकांच्या डोळ्यात धूळ उडवत कृष्ण 'सारथ्य' सुरूच आहे त्या धुळीला गुलाल समजून आम्ही माथी लावून फिरतो प्रस्थापितांनी केलेला अन्याय स

दुःख नियोग आपल्याच हातांनी  धारदार तलवार आपल्याच छातीत वीतभर भोकसावी हृदयातली पीडा रक्ताच्या धारेसह  बाहेर पडते का स्वतःच पहावं जखमेच्या पोकळीत, तलवारीच्या पात्यावर, ओघळत्या रक्तात, कोणी-काही आहे का पहावं कंठातून ओठामार्गे, डोळ्यातून अश्रूमार्गे, मज्जेतून वेदनेमार्गे, कोणी-काही जातंय का पहावं आठलेल्या रक्तात, मिटलेल्या पापण्यात, गोठलेल्या जाणिवांत, कोणी-काही उरलंय का पहावं सगळ्याची होळी करून राखेचं अर्घ्य देऊन सरिता सिंधुस मिळताच दुःख नियोग         -अमोल मांडवे(ACP/DYSP)

सीतायण रामावर चिडणारा मी आता सीतेचा राग येतो चारित्र्याने का कुठे समाज कलंकित होतो जंगलातच राहायचं होतं तर अग्निपरीक्षा नाकारायची होती कोणीतरी बोट दाखवण्याआधी स्वतः वाट शोधायची होती मर्यादांनी बांधलेल्याकडून कशाला आधाराची अपेक्षा प्रेमापोटीच का होईना करून का घ्यावी उपेक्षा तो नायक झाला रामायण घडलं अघटिताचं पातक तुझ्या माथी पडलं पुरुषी अरेराविचा गळा तेंव्हाच घोटता आला असता तुझं नाव काढलं की कारुण्याचा वर्षाव झाला नसता तू धैर्य दाखवलंस थोडी तिडीक दाखवायचीस तू औदार्य दाखवलंस थोडी स्वार्थी बनली असतीस तुझ्या एका त्यागाने पुरुषार्थ झाकोळला स्त्रीत्वाचा मतितार्थ कालातीत डागाळला       -अमोल मांडवे(ACP/DYSP)

विदर्भ-संध्या पालाशाच्या माथ्यावर लक्ष सूर्य मावळले पालाशाचे रंग केसरी ओठी तुझ्या अवतरले पश्चिमेला क्षितिजावर घन काळे-दाट उतरले डोंगराच्या खांद्यावर आभाळ ते गहिवरले विद्युल्लतेच्या कटाक्षाने क्षण काही उजळले घराघरातून पाड्यावर समया-दिवे पाजळले पानझडीची करडी चादर तृणांचे गालिचे पसरले शेंड्यांवरची चुकार पाने परी तयांनी नभ झाकोळले बांबूच्या बनी सळसळ वाऱ्याने सूर आळविले फांदीवर भेदरले घरटे पंख पिलांनी पांघरले दिवस रात्रीच्या प्रणयात अरण्य सारेच हरविले संध्येच्या रम्य मिठीत भावही मनीचे शहारले                          -अमोल मांडवे(ACP/DYSP)

मर्यादा निखाऱ्याने जळत राहावे पोलादी इराद्यांना आकार द्यावे पाणी पडण्यापूर्वीच मात्र स्वतःहून विझून राख व्हावे सूर्याने प्रखर तळपावे तृणी-पानी जीवन द्यावे ढगाने झाकोळण्याआधी डोंगराआड बुडून जावे रात्रीनेही मनसोक्त जागावे मनोमनी स्वप्न पेरावे परी ऊनं पडण्याआधी संधीप्रकाशात दडून बसावे वाऱ्यानेही वाहत जावे सागरावरी वादळ व्हावे किनाऱ्याच्या कुशीत जाता प्रेमभराने झुळूक बनावे समुद्राने सामावून घ्यावे लाटेरूपी थोडे देत जावे अमूर्त तरी अमर्यादंच तो किनाऱ्यापाशी परी नम्र व्हावे      भरभरून प्रेम करावे कोणाचेतरी होऊन जावे स्व व स्वत्व संपण्याआधीच काही पाश सैल करावे        -अमोल मांडवे(ACP/DYSP)